5. Facebook

I’m a jerk for making this site.
Mark Zuckerberg

==

‘Jessica is a bitch. I need to think of something to make to take my mind off her.’

Mark Zuckerberg programmeert al zijn hele leven. Op een oktoberavond in 2003 werkt de Harvard-student aan een nieuwe site. Wat precies, dat maakt niet zo veel uit, het is afleiding. Liever werkte hij aan Jessica. Op een blog deelt hij de voortgang van de site en zijn krat bier.

‘The Kirkland facebook is open on my computer desktop and some of these people have pretty horrendous facebook pics. I almost want to put some of these faces next to pictures of farm animals and have people vote on which is more attractive.’

Zuckerberg realiseert zich dat het beter is om mensen met elkaar te vergelijken dan met dieren en gaat aan de slag. Hij importeert de foto’s van de studenten van bijna alle studentenhuizen. Om vier uur ’s nachts is Facemash.com af.

Een paar dagen later zet de programmeur Facemash live. Als hij terugkomt van een bespreking is zijn laptop, die fungeert als server van de site, gecrasht. Binnen een paar uur is er al 20.000 keer gestemd.

Dat is niet de bedoeling. Snel haalt Zuckerberg de site uit de lucht, maar het is al te laat. Feministische groepen sturen tientallen boze brieven naar het bestuur van Harvard. Het hacken en gebruik van de foto’s levert Zuckerberg een officiële waarschuwing op van Harvards disciplinairy board. En een e-mail.

==

Hey Mark, We’re developing a site which we’d like you to be a part of and a site which we know will make some waves on the campus. This should be a really rewarding experience, especially if you have an interpreneur personality. We’ll let you know the details when you respond.

==

Divya Narendra werkt samen met Tyler en Cameron Winklevoss al een jaar aan de Harvard Connection, een datingsite voor studenten. De Winklevoss-tweeling kan veel, het zijn de beste roeiers van Harvard en leden van Harvards meest prestigieuze dispuut, maar ze kunnen niet programmeren. Narendra ook niet.

Zuckerberg mailt terug definitely interested te zijn. Het lijkt hem weinig werk. Al snel wordt hij echter moeilijk bereikbaar. De gekte rondom Facemash heeft hem aan het denken gezet. Wat als de site om profielen draait in plaats van ratings? Een sociaal netwerk, net als het gehypte Friendster, maar dan exclusief voor studenten. Op 14 januari registreert hij het internetadres www.Thefacebook.com. Zijn vriend Eduardo Saverin zal de huur van de servers betalen en krijgt 30 procent.

==

Het idee van Zuckerberg draait om vrienden, dat van de Winklevoss-broers om dating. Maar beide sites richten zich exclusief op studenten. De tweeling zal dit niet leuk vinden. Hoe vertel je dat je een mogelijke concurrent start in plaats van hun site af te bouwen? En wanneer vertel je dat?

Zuckerberg vertelt het niet. Zo creëert hij een voorsprong voor Thefacebook. En het is ook niet makkelijk om de populairste jongens van de klas teleur te stellen. Zeker als ze in de klas boven je zitten en bijna 2 meter lang zijn.

==

Op 4 februari gaat Thefacebook live. Leden kunnen een profielfoto uploaden en elkaars vrienden bekijken. Er zijn nog geen fotoalbums, publieke berichten of een newsfeed. Zelfs geen privéberichten. Ondanks – of misschien wel dankzij – de beperkte functionaliteit is de site direct een succes. Na vier dagen zijn al duizend studenten lid geworden, lezen de Winklevoss-broers in de universiteitskrant Crimson.

Ze zijn stomverbaasd. Terwijl Harvard Connection nog steeds ongewijzigd in de steigers staat, lanceert Zuckerberg een eigen site. Hun gedroomde hit. Ze voelen zich bedrogen en nemen een advocaat in de arm.

==

De zomervakantie brengt Mark door in de Silicon Valley, het tech-epicentrum van de wereld in Californië. Met twee partners heeft hij een huis gehuurd om verder te werken aan Thefacebook. Ook Sean Parker is bij hen ingetrokken. Parker is ondanks zijn 24 jaar al een internetveteraan, eerder richtte hij de populaire internetbedrijven Napster en Plaxo op. Eduardo heeft nog steeds 30 procent van de site. Hij loopt in New York stage bij een bank en probeert daar adverteerders te werven.

De langeafstandsrelatie werkt niet. Eduardo vindt dat Zuck zijn inspanningen om inkomsten te genereren niet waardeert en wordt boos als Zuckerberg en Parker praten met investeerders. Hij is toch verantwoordelijk voor de zakelijke kant? Bovendien heeft hij al 18.000 dollar gestort en alles betaald. Woedend blokkeert hij de bankrekening van Thefacebook en zet zo de toekomst van de prille site op het spel.

Sowieso heeft Thefacebook snel geld nodig. Gelukkig hoeft dat in de Valley niet lang te duren als een half miljoen mensen je site gebruiken. Na één afspraak schrijft PayPal-oprichter en investeerder Peter Thiel samen met LinkedIn-oprichter Reid Hoffman een check van een 600.000 dollar voor 12 procent van de aandelen. Na een halfjaar is Thefacebook 5 miljoen dollar waard. Thiel geeft één advies. Het zal het enige advies zijn in de jaren die volgen: ‘Just don’t fuck it up.’

==

Thefacebook wordt geherstructureerd en in een nieuwe rechtspersoon ondergebracht. Eduardo is als enige na de zomer van 2004 teruggegaan naar Harvard en heeft 34 procent van de aandelen. De 4 procent extra is een bescherming tegen verwatering voor als nieuwe investeerders toetreden, hebben Facebooks advocaten hem uitgelegd, vertelt Saverin aan Ben Mezrich voor zijn boek The Accidental Billionaires.

Op 4 april 2005 blijkt Eduardo’s bescherming zo lek als een Zeeuwse dijk in 1953. Na de uitgifte van nieuwe aandelen voor een investeerder en Mark, Dustin en Sean houdt Eduardo slechts een fractie van zijn belang over. Hij weigert te tekenen en wordt ontslagen. Hij verliest ook zijn rol als medeoprichter in de Facebook-geschiedenis. Met de contracten voor de herstructurering had hij zijn doodvonnis getekend. Maar zijn echte fout was natuurlijk stage lopen in New York terwijl Mark hun site bouwde in de Valley, en het blokkeren van de bankrekening. Nu staat hij machteloos, net als de tweeling. Net als de tweeling accepteert hij dat niet. Beide zaken zullen uiteindelijk geschikt worden. Saverin krijgt 5 procent van Facebook en de broers ontvangen 65 miljoen dollar, ook deels in aandelen. Bedrogen worden was nog nooit zo lucratief.

==

De waardering van Facebook groeit net zo snel als het gebruik. Terwijl Leendert & co een paar ton in Hyves investeren op een waardering van 1 miljoen, doet Viacom een overnamebod op Facebook van 75 miljoen dollar. Zuckerberg haalt liever nieuw groeikapitaal op. Investeerder Accel investeert 12,7 miljoen dollar én betaalt Mark, Sean en Dustin 1 miljoen dollar ieder, al blijft dat laatste geheim. Na de deal is Facebook 100 miljoen dollar waard. Met het wisselgeld koopt Zuckerberg voor 200.000 dollar het adres facebook.com en schrapt ‘the’ uit de naam. De verkoper weigert het adres te ruilen voor Facebook-aandelen. Het duurt niet lang voor hij spijt heeft.

Om te voorkomen dat de groei afvlakt kunnen vanaf het najaar van 2005 ook scholieren lid worden en voegt Facebook foto’s delen toe. Verder blijft de functionaliteit beperkt. Dat scheelt niet alleen werk, het is zo ook makkelijker om Facebook snel te houden tijdens de groeistuipen.

==

De groei vlakt niet af. Begin 2006 is de site de nummer zeven van Amerika met 5,5 miljard pageviews per maand. Viacom biedt nu tien keer zo veel als een jaar eerder, 750 miljoen. Plus nog eens dat bedrag bij het behalen van een aantal doelen. Volgens het zeer goed geïnformeerde boek The Facebook Effect van Fortune-journalist David Kirkpatrick accepteert het bedrijf het bod bijna, maar kunnen de partijen het niet eens worden over de voorwaarden van de earn-out. Dus kiest Facebook opnieuw voor financiering: 25 miljoen dollar op een waardering van een half miljard. De board besluit echter dat een bod van 1 miljard serieus zal worden overwogen.

In juni is het zover. Yahoo Mail en Messenger hebben honderden miljoenen gebruikers, maar Yahoo heeft geen goed sociaal netwerk. Het is een perfecte match met Facebook. In project Fraternity (‘dispuut’) stuurt Yahoo-topman Terry Semel een termsheet van 1 miljard dollar over de messenger naar Mark Zuckerberg. Cash. Zo’n 100 dollar per lid, er zijn landen waar leden minder waard zijn. Zuck vindt een miljard net genoeg. Ook omdat de groei van zijn website afneemt, misschien blijft de aantrekkingskracht van Facebook toch beperkt tot studenten? Hij gaat mondeling akkoord. Een paar dagen later crasht echter Yahoo’s aandelenkoers met 22 procent, omdat het minder omzet en winstgroei verwacht. Yahoo verlaagt daarom het bod naar 850 miljoen. Zuckerberg loopt weg.

Bijna tegelijkertijd sluit Myspace een nog veel betere deal. Google betaalt 900 miljoen dollar zonder één aandeel te ontvangen. Myspace is dan ook nog een maatje groter dan Facebook: de site heeft honderd miljoen leden tegen acht miljoen voor Facebook.

De complexe overeenkomst met Google behelst bovendien meer dan alleen de zoekmachine en advertentieverkoop. Het is een strategisch partnership op meerdere fronten. Zo mag Myspace volgens de initiële overeenkomst niet samenwerken met eBay. Tot frustratie van Anderson en DeWolfe, want eBays veiling en betaalfuncties zijn een nuttige toevoeging voor Myspace. De News Corp.-bazen doen echter zelf de onderhandelingen en zij vinden 900 miljoen dollar veel te belangrijk om hierover te steggelen. Dat News Corp. omzet belangrijker vindt dan gebruikerservaring, blijkt ook uit het reclamebeleid van Myspace. De toch al wat chaotische website wordt steeds meer een kermis door het grote aantal reclamebanners. Op Facebook daarentegen staan weinig advertenties, net als op Hyves.

Een ander verschil is hoe de twee netwerken omgaan met partners. In mei oogst Facebook veel lof voor de introductie van zijn platform voor ontwikkelaars. Derden kunnen hiermee onder andere Facebook integreren op hun eigen site. Externe programmeurs maken ook producten voor Myspace. Zo zijn veel van de web 2.0-bedrijven zoals YouTube en Photobucket groot geworden dankzij hun gadgets op Myspace. In plaats van deze bedrijven verder te ondersteunen zegt News Corp.-COO Peter Chernin op een conferentie van Merril Lynch echter deze bedrijven te gaan beconcurreren. ‘Given that most of their traffic comes from us, if we build adequate if not superior competitors, I think we ought to be able to match them if not exceed them.’ Voor aandeelhouders lijkt dit een logische strategie, maar in de internetwereld zet het kwaad bloed. ‘That sounds both dangerously arrogant and like a real validation of fears that Myspace dependency is too risky for outside developers,’ concludeert de invloedrijke blog Techcrunch.

==

In dezelfde maand zorgt ook Facebook voor opschudding. De site introduceert de newsfeed: een nieuwe homepage met de laatste activiteiten van vrienden. De update oogst een storm van kritiek. Honderdduizenden mensen worden lid van protestgroepen als Students against Facebook newsfeed en THIS NEW FACEBOOK SET-UP SUCKS!!! Dit is de ondergang, schrijven veel journalisten enthousiast. Deels uit sensatie en deels omdat ze zelf Facebook niet gebruiken en er überhaupt de lol niet van inzien.

Zuckerberg reageert op zijn weblog. Hij houdt voet bij stuk. De newsfeed is fantastisch, critici snappen dat gewoon niet.

==

Calm down. Breathe. We hear you.

We’ve been getting a lot of feedback about Mini-Feed and News Feed. We think they are great products, but we know that many of you are not immediate fans.

==

Zuckerberg bestrijdt de kritiek en legt de voordelen van de nieuwe dienst uit. Hij heeft gelijk, en als dictator en grootaandeelhouder kan hij voet bij stuk houden. Hij had het alleen beter anders kunnen verwoorden, want de zelfverzekerde toon werkt als olie op het vuur. Al twee dagen later moet Zuckerberg in een nieuwe blog door het stof.

==

An Open Letter from Mark Zuckerberg:

We really messed this one up.

==

Hij zegt sorry. Hij doet wat kleine aanpassingen. Maar de newsfeed blijft.

==

Na de kritiek stopt Zuckerberg met bloggen, tot hij een jaar later opnieuw zijn excuses moet aanbieden. Beacon wordt niet de revolutie voor adverteerders die Zuckerberg had aangekondigd, maar een privacydebacle. Gebruikers vinden het niets dat Facebook hun aankopen op sites als eBay toont aan hun vrienden. Bij uitzondering verdwijnt dit onderdeel wel van de site.

==

Op 24 oktober 2007 bereikt de waardering van Facebook een nieuw hoogtepunt. Microsoft troeft Google en Yahoo af en koopt voor 240 miljoen 1,6 procent in Facebook. Facebook is 15 miljard waard. Microsoft had nog liever 100 procent gekocht. Maar Zuckerberg twijfelt niet meer. Zijn website is niet te koop.

Een krat Beck-bier: 19,99 dollar. Een laptop: 799 dollar. Twee jaar op Harvard: 79.760 dollar. Geen Jessica: 15.000.000.000 dollar.

==

Naast het titanengevecht tussen Myspace en Facebook om de wereldheerschappij woeden er ook lokale en regionale oorlogen. In januari 2008 publiceert de Franse krant Le Monde een wereldkaart met de marktleider per land. Het is net Risk. In Europa wordt volgens de krant de meeste tijd doorgebracht op Bebo. De Engelse site is echter alleen in Ierland nummer 1 en dat is gevaarlijk bij sociale netwerken. Weliswaar lijkt Bebo in Engeland Myspace te passeren, maar Facebook groeit daar tien keer zo snel. Hi5 en Netlog zijn nu vertaald en groeien razendsnel in landen waar Engels een barrière vormt. Zo is Hi5 groot in Zuid-Amerika, Portugal en Mongolië en Netlog onder andere in Turkije. Orkut is inmiddels het grootste netwerk in Brazilië en India, en Friendster is uit zijn as herrezen in Zuid-Oost Azië met vertaalde sites. Ze groeien allemaal, maar dat is verraderlijk omdat de hele markt groeit. De netwerken hebben eind 2007 zo’n twintig tot dertig miljoen unieke bezoekers wereldwijd, vergeleken met honderd miljoen voor Facebook en Myspace.

De strijdende sites kunnen we onderverdelen in de good, de bad en de copy. De goede sociale netwerken zijn de eerstegeneratiesites, Friendster en zijn directe afstammelingen. Ze kopiëren wel maar hebben het fatsoen dat wat te verbergen. Critici betichten hen van spam, maar als een gebruiker een beetje oplet, weet hij wanneer hij zijn hele adresboek uitnodigt.

De bad guys zijn later gestart, maar omdat ze een beetje vals spelen, maakt dat niet uit. Zo groeit Tagged.com in mei 2007 met 350.000 nieuwe leden per dag. Dat is zelfs meer dan wereldmarktleider Myspace. Badoo.com heeft een jaar na de start al 13 miljoen leden en is de op één na snelst groeiende zoekterm van Google in 2007. De functionaliteit van de sites is inferieur aan Myspace en Facebook, maar ze groeien zo snel omdat ze het uitnodigen geperfectioneerd hebben. Voor zichzelf dan, voor gebruikers is het proces suboptimaal.

Hun eerste verbetering betreft de verwarrende uitnodigingen. Badoo mailt standaard ‘[vriend] heeft een berichtje voor je achtergelaten op Badoo!’ als uitnodiging. De belofte van een bericht van een vriend zorgt natuurlijk voor veel meer inschrijvingen dan een normale uitnodiging.

De tweede innovatie is het uitnodigen zelf. Zo nodigt Tagged soms het hele Hotmail of Gmail-adresboek uit zonder toestemming. Een foutje, zegt de oprichter van Tagged tegen de journalist wiens adresboek hij net gespamd heeft. Dat is minder geloofwaardig als je weet dat het vorige bedrijf van Tseng de trotse recordhouder was van de hoogste boete voor spam ooit, bijna 1 miljoen dollar. Ook Badoo verstuurt veel meer uitnodigingen dan andere netwerken.

In opvallend veel artikelen in 2007 wordt de snelle groei van Tagged en Badoo bewonderd. Zelden wordt geanalyseerd hoe de sites praktisch uit stilstand net zo snel kunnen groeien als een site met honderd miljoen unieke bezoekers. De spam wordt beloond: in januari 2008 meldt Badoo 10 procent te verkopen aan een Russische investeerder voor 30 miljoen dollar. Tagged heeft dan al bijna 10 miljoen dollar ingezameld.

De buit van de slechteriken is kinderspel vergeleken bij die van de vervalsers. In oktober 2005 lanceren twee studenten Facebook in Duitsland. Alleen ze noemen het StudiVZ en houden zelf de aandelen. Hun site is bijna een perfecte kopie van Facebook, behalve dat het blauw van de Amerikaanse site bij hen rood is. Uit foutmeldingen blijkt dat er in de code zelfs een map is die ‘fakebook’ heet.

De makers van de Russische Facebook vinden zelfs de kleur aanpassen te veel werk. Hun Vkontakten.ru is ook blauw. Het bontst maakt de Chinese Xiao Ni het. In het begin staat er onder hun pagina’s zelfs ‘A Marc Zucberg Production’, vrij vertaald naar ‘A Mark Zuckerberg Production’ dat het origineel siert. De drie sites groeien als kool. In januari 2007 koopt de Duitse uitgever Holtzbrinck StudiVZ, volgens geruchten voor 85 miljoen euro. Niet slecht voor anderhalf jaar werk. Ook Xiau Ni wordt overgenomen en Vkontakten groeit uit tot een van Europa’s meest bezochte websites.

Een ironisch voordeel van de marktleider kopiëren is dat je ook een ideale overnamekandidaat voor Facebook zelf bent. Eind 2007 maakt Facebook zich zo veel zorgen over de Duitse kloon dat het vier procent van zijn aandelen wil betalen om de site over te nemen. Als Holzbrinck weigert, klaagt Facebook StudiVZ aan voor het kopiëren. De fakebook-code maakt de Duitse positie niet sterker, de zaak wordt geschikt.

==